Behi okelaren sektoreak bizi duen egoera kezkagarria da benetan. Ekoizpen kostuak, azkeneko 2-3 urteetan, izugarri igo dira eta abeltzainak jasotzen duen prezioa, neurri batean behintzat, eguneratu bada ere, abeltzain ia denak oso une larria bizitzen ari direla aitortu beharrean gaude.
Inflazioaren presioaz kezkatuta, berez arazoak ez duen kontsumitzaileak ere, bere erosketa aldatzen eta urritzen ari da, bereziki okela ekonomikoaren aldeko hautua eginez eta honen jakitun, bai supermerkatuek bai harakinek, kontsumitzailearen aurrean eskeintzarik merkeena bezala aurkeztu asmoz, ez dute nahi okelaren salneurria eguneratu nahi eta honenbestez, abeltzaina bere prezioa ezin hobetu dabil eta sarri askotan, galeretan ekoizten.
Egoera honen aurrean, ENBA nekazal sindikatuak Eusko Jaurlaritzari eskatu dio datozen egunetan dei dezala Behi Okelaren mahaia, mahaiaren bueltan ekoizleak (ENBA eta EHNE), kooperatibak-elkarteak (Harakai eta Gitxegi), administrazioa eta okela erosleak (Eroski, Uvesco eta harakinak).
Okela ekoizleen egoeran estatuko merkatuek, kontsumitzaileen jokabideak eta insumoen prezioen gorakadak eragina zuzena ari dira izaten eta ENBAren ustean, ezinbestekoa da, beranduegi izan baino lehen, okelaren munduko eragile eta agente guztiek mahaiaren bueltan eseri eta estrategia amankomuna adostea.
Euskadiko elikadura burujabetza eta burujabetza energetikoa uztartze aldera
Gaur goizean, Donostian, Euskadiko ENBA nekazal sindikatuak agerraldi publikoa egin du, Gipuzkoa eta Bizkaiko presidenteek ordezkatuta, Iñaki Goenaga eta Karlos Ibarrondo hurrenez hurren, “Euskadiko elikadura burujabetza eta burujabetza energetikoa uztartuz” izenarekin energia berriztagarrien gaineko txostena plazaratzeko. Txostenaren helburua, sindikatuaren posizionamendua finkatzeaz gain, nahiz herri erakunde, alderdi politikoei nahiz Euskal gizarteari, energía berriztagarrien azpigieturen hedaketaren aurren baserritarrek duten planteamenduak mahaigaineratu nahi da.
Bai Goenagak bai Ibarrondok elikadura burujabetza eta burujabetza energetikoa uztartze beharra azpimarratu dute eta honenbestez, ezinbestekoa da, nekazal lurra babestuko duten planteamenduak sustatzea, ahalik eta elikadura burujabetza mailarik altuena lortzeko.
Ekitaldiaren amaieran, txostenaren aurkezpenaz gain, sindikatuak ateratako konklusioen berri eman dute eta hauek dira, prentsa oharra honetan jasotzen ditugunak.
ENBAren konklusioak eta proposamenak
- Elikadura Burujabetza eta Burujabetza Energetikoa Euskal Herriak dituen erronka bateragarriak direla uste dugu.
- Burujabetza hauek lortzeko bidean garatu beharreko jarduerak lurra behar dute ezinbestean eta honenbestez, nahiz DOT nahiz PTS agroforestalak nekazal lurra gisara aitortzen duen lurrean, nekazal jarduera lehenetsiko da eta energia jarduera kokatzerakoan, nekazal lurrak ez diren lurrak lehenetsiko dira.
- Elikagaien ekoizpena, energia berriztagarrien ahantzera, interes orokorreko jardueraren aitortza izango du erakunde guztietako legedian, energia berriztagarrien ekoizpena elikagaien ekoizpenaren gainetik ipini gabe.
- Energia jarduerarako instalazioak sustatzean beren tamaina eta dimentsioa hartuko dira kontuan, autokontsumoa eta energia komunitateak lehenetsiz. Honen harira, instalazioen dimentsioa (haize erroten altuera adibidez) eta baserri gunekiko gertutasuna izango da kontuan, landa inguruneko baserritarren bizi-kalitatea ez okertzeko.
- Instalazioen kokapena erabakitzean alternatibak mahiagaineratzea eskatzen du legeak baina alternatiba errealak eta benetazkoak behar dute izan. Instalazioak kokatzeko garaian, kostu ekonomikoa soila ezin du izan irizpide nagusia, hori horrela balitz, alferrikakoak ditugu nekazal lurra babesteko plangintza eta lege-tresna guztiak.
- Baserritarrok prest geundeke, erakunde eta sustatzaileekin elkarlanean, energia jarduerarako instalazioak eta azpiegiturak non kokatu hautatzeko garaian, alternatiba ezberdinak mahaigaineratzeko.
- Hori bai, baserritar elkarte gisara esan beharrean gaude, DOT eta PTSan salbuespen eremuak ezarri beharko liratekeela bai irizpide agrologikoen ikuspuntutik balio haundiko lurrak direlako bai nekazal jardueraren ikuspuntutik, malda xamurragatik, makinagarriak diren belardi eta/edo soroetan.
- Halaber, energia jarduerarako instalazioak eta azpiegiturak non kokatu hautatzerakoan, ustez kutsatutako lurren inbentarioa aintzat hartuko da eta lur hauek izango dute lehentasuna, kutsatutako lurrak berreskuratzeko helburua egikarituz eta bestalde, aurrez erabilitako lurrak, lur berriak artifizializatzen hasi gabe.
- Energia berriztagarriak sustatzerakoan hain gurea den egurraren biomasa lehenetsi beharko litzake, basogintza mundua suspertzearekin batera, biomasa industria moldatuz. Bide batez, erakundeetako eraikinetako berogailuetako erregailu bezala biomasa ezarri beharko litzake.
Donostian, 2023-05-18
Lehen sektorearen errentagarritasuna eta elikadura burujabetza ajenda politikoan txertatzeko mahainguru arrakastatsua ospatu du ENBA sindikatuak Gipuzkoako foru hautagaiekin.
Gaur goizean Fraisoro nekazal eskolako arreo nagusian ospatu da Gipuzkoako Ahaldun Nagusirako hautagaien mahaingurua, Xabier Euzkitzek zuzendutakoa.
Mahainguruan EAJko Eider Mendoza, EHBILDUko Maddalen Iriarte, PSEko Jose Ignacio Asensio eta Elkarrekin PODEMOSeko Miren Echeveste izan dira (PPko Mikel Lezamak ez du partehartu azken uneko ez hustegatik) eta Lehen sektoreari eta landaguneko hainbat gai jorratu dituzte.
Abeltzaintza estentsiboa, herri mendietako kudeaketa, Enirio-Aralar Mankomunitateko problematika, basogintza, herri txikitako biziraupena eta lurralde oreka, basafauna eta otsoa, elikagaien merkaturatzea eta energía berriztagarriek nekazal lurrengan duten afekzioa.
Oreka eta elkarlana izan dira hautagai guztien aldetik hitz erabilienak eta aldi oro, lehen sektoreak larrialdi klimatikoaren aurrean jokatzen eta joka dezakeen papera berretsi da.
ENBAk oso balorazio positiboa egiten du gaurko mahainguruaz, beren helburua nagusia nekazaritza alderdi politikoen ajendan txertatzea zelako eta oreka hitzaren aurrean, lehen sektorearen errentagarritasuna eta gure herriaren elikadura burujabetzaren aldeko politika zehatzak aldarrikatu ditu.
Apirilaren 28an, Fraisoroko nekazal eskolan ENBAk antolatutako "Gipuzkoako Ahaldun Nagusirako hautagaien Mahaingurua" ospatu zen eta bertaratzea ezin bazenuen edota berriro entzun nahi izanez gero, hemen duzu, mahaingua osoaren bideoa.
ENBAk, Gipuzkoako Ahaldun Nagusirako hautagai guztiekin ospatuko du MAHAINGURUA, lurraldeko lehen sektorearen oraina eta etorkizunaz hitzegiteko.
Gipuzkoako ENBAk, Maiatzaren 28ko Foru Hauteskundeak lurraldeko nekazariengan duten garrantziaz jabeturik, Batzar Nagusietara aurkezten diren alderdi guztieri luzatu diegu gonbita nekazaritza iharduera eta landa garapenari buruz eratu dugun MAHAINGURUAn parte har dezaten.
Mahainguruak Xabier Euzkitze izango du aurkezle eta moderatzaile lanetan eta gonbita onartu duten hautagai bakoitzak aukera izango du, nekazaritzarako eta landagunerako duen bere egitaraua agertzeko eta ondoren, politikari eta baserritarren arteko elkarrizketa zabalduko da, baserritarrek politikariei aurrez aurre galdetzeko aukera ezinhobea izanaz.
Mahaingurua, euskara hutsez ospatuko da eta Apirilaren 28an, ostirala, hauteskundeak baino hilabete lehenago ospatuko da Zizurkilgo Fraisoro Nekazal Eskolan, goizeko 11tatik eguerdiko 13,30tara.
Ekitaldia irekia da nahi duen edonorentzat baina interesa duen orok aurrez izena eman beharko du 943.650123 telefonoan edo Helbide elektroniko hau spambot-etatik babestuta dago. JavaScript gaituta izan behar duzu ikusi ahal izateko. posta elektronikoan
ENBA Bizkaia
San Pedro, 30-Behea - 48340 Amorebieta-Etxano (Bizkaia)
Tel.: 94 630 07 69 bizkaia@enba.eus
Fenix, Zerbitzu Informatikoak, diseinatu eta kudeatzen du webgune hau
