Euskadiko ENBA nekazaritza eta abeltzaintzako erakundeak salatu duenez, euskal erakundeek lehen sektorearekin hartu zituzten konpromezuen dekalogoa paper bustian geratu da.
Gaur, urriak 14, 8 hilabete bete dira herrialdeko nekazaritza-agintari gorenek dekalogo instituzionala aurkeztu zutenetik, eta gaur esan dezalegu, tamalez, bertan jasotako neurri gehienak martxan jarri gabe daudela, ezta abiatu gabe ere.
Zortzi hilabete hauetan, tarteko hauteskunde autonomikoak eta udako geldialdia izan direlarik, gure baserritarrak itotzen dituen burokrazia murriztu eta sinplifikatzeko ez da inolako lanik egin, ez eta landa-koaderno digitalari dagokionez ere. Elikagai-kateari dagokionez, ez dira bertan jasotako konpromezuak aktibatu, hala nola jarraipen-batzorde bat sortzea eta ustiategien errentagarritasunari buruzko aldizkako txostenak eta bestalde, ez dugu aurrerapenik ikusten nekazaritza-lurren gaian.
Fauna basatiari dagokionez, Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako sailburuak otsoa LESPRE zerrendatik kanpo uzteko egindako eskaera positibotzat jotzen dugu, nahiz eta, kontraesanen eredu gisara,gobernu bereko beste sail batek otsoa kudeatzeko planaren tramitazioan aurrera egin duen eta fauna basatiak eragindako kalteen ebaluazio integralerako lanak ere ez diren hasi.
Ez dakigu inolako lanik egin den Nekazaritza Familiarraren Legea ez eta, laguntzen moduluen berrikuspena bultzatzeko. Nekazaritzako aseguruei dagokienez ez da Nekazaritzako Aseguruen Mahaia sortu eta ez da handitu nekazaritzako aseguruen finantza-laguntza.
Bestalde, aitortu beharrean gaude, foru-eremuan lehen sektoreko zerga-planteamenduek harrera ona izan dutela, baina, azkenean zerga-erreformaren dokumentuetan eta araudietan islatzen den ala ez ikusi arte itxaron beharko dugu.
Azkenik, ez dugu aurrerabiderik ikusten, gobernantza iraunkorreko eredua egituratzen duen forotzat jotzen den Nekazaritza eta Elikagaigintza Politikako eta Landa Garapeneko Batzordea finkatzeari dagokionez.
Horregatik, ENBAk, duela 8 hilabete Lakuan aurkeztutako erakunde arteko Dekalogoaren impassa salatzeaz gain, lanerako eta gure ekarpenak egiteko prest gaudela adierazi nahi dugu. Hori dela eta, lantalde bat berehala martxan jartzea eskatzen dugu, non nekazaritza-sektoreak bere osotasunean eta euskal erakundeek parte hartuko duten, sektoreak behar dituen neurriak aktibatzeko helburuarekin.
Eusko Jaurlaritzaren Kudeaketa Planak otsoa lurralde osora hedatzea sustatzen du eta mendiko abeltzaintza alboratu egiten du
Abeltzaintzaren aurkako erasoak arintzeko neurriak itxurakeria besterik ez dira
Euskadi, 24/9/19.-Atzo argitaratu zen EHAAn Euskal Autonomia Erkidegoan otsoa kudeatzeko plana jendaurrean jartzeko ebazpena. Euskal nekazal eta abeltzain sindikatuok uste dugu, dokumentuaren azterketa sakonago baten faltan, plan honek berriro ere alboratzen duela mendiko abeltzaintza, sakoneko arazoari heltzea saihestuz eta sektore horri laguntzeko egitura-neurriak ezartzeari uko eginez, azken ondorioek arriskuan jartzen dituzte bai abeltzaintzaren eta gaztaren sektore osoa, ardi latxan oinarritua, bai larre menditarren habitatak, Europako araudiek babestu eta sustatu behar dituztenak. Mingarria da aurreko gobernu taldearekin bilera ugari egin eta lehen sektoreko erakundeek egindako ekarpenak kontuan hartu ez izana.
Aurkeztutako dokumentua aztertuta, alderdirik larrienetako bat otsoaren populazioa handitzen, eta lurraldean hedatzen laguntzeko Planaren asmoa da, animalia horien mugimenduak ahalbidetuz, espeziearentzat egokiak diren fauna-pasabideak jarriz.
Otsoaren kontserbazio-egoeraren azterketari dagokionez, dokumentuak dio “otsoaren harraparitzak eragindako abelburuen kopurua oso txikia dela abeltzaintzako erroldarekin alderatuta”, eta argudiatzen du Arabako eta Bizkaiko abeltzaintzako ustiategien % 5 baino ez dagoela kaltetuta. Deigarria eta bidegabea da kalkulu horietarako lurralde horietako ustialeku guztiak kontuan hartzea, erasoak eskualde oso zehatz batzuetan pilatzen direnean. Sindikatuon iritziz, dokumentuak norberari tranpak egiten dizkio, eta ez du jasotzen benetako eragina, ez eremu espezifikoetan, ezta erasoek lurraldearen kontserbazioan zein landa bizitzarako dituzten ondorioak ere.
Kalteak ekiditeko neurriei dagokienez, orain arte ezarritakoez gain, laguntzeko giza taldeak sortzea aurreikusten da, bai profesionalak, bai boluntarioak. Lehen sektorea sektore profesionala da, eta egiturazko neurri serioak behar ditu, ez boluntarioen esku geratzea. Mastin txakurrek artaldeen defentsan egiten duten lana nabarmentzea irtenbide magiko gisa, errealitateak erakutsi digunean mastinek, konponbidea baino gehiago, arazoak areagotu ditzaketela euskaldunak bezain gizatiartuak dauden mendietan, mendizale, pasealari, txirrindulari, mendiko runner eta abarren populazio gero eta ugariagoarekin elkarbizitza zaila dutelako.
Zeregin horietako batzuei dagokienez, hala nola, erasoen ondoren abereen egoera egiaztatzea, prebentzio-mekanismoak egiaztatzea edo aditu-ikuskapenetan laguntzea, ez da laguntza berezirik behar, abeltzainok egunero egiten dugun lana baita. Gainera, proposatzen diren planen zati bat, artzaintzarako laguntza profesionala, adibidez, abeltzainok ordaindu behar dugu. Ez da nahikoa kalteak jasatea eta otsoaren inposizioa jasan behar izatea; jarduera horien kostuak ere gure gain hartu behar ditugu.
Azken urteotan, behin eta berriro ikusi dugun bezala, distribuzio kateen arteko lehia estuan, esnea erreferentzi esanguratsua izan ohi da eta orain arte, heuren arteko lehiaren erreferentzia gisara, esne osoa soilik hartu bada ere, azken hilabeteotako lehia, esne gaingabetura eta erdi gaingabetura ere zabaldu dute, horrek duen eraginarekin.
Ministeritzako esne kontsumoaren paneleko datuei erreparatuz gero, esne osoa kontsumitzen den esne guztiaren %30 da eta gaingabetua eta erdi-gaingabetuen artean gainuntzeko %70 osatzen dute. Beraz, esnearen prezioaz ari garenean, oso kontuan izan beharrean gaude, bai esne osoarekin baina baita ere, esne gaingabetua eta erdi-gaingabetuarekin. Ahaztu gabe, esnekiekin zer gertatzen den, bereziki, yogurrarekin.
Aurrez genion bezala, azken urteetan esne osoan ematen zen borroka apaldu egin da eta distribuzio kateen arteko borroka esne gaingabetu eta erdi-gaingabetura trasladatu da, lehendik osoa eta gaingabetuaren arteko alde txikia, haundituz eta sekulako arrakala emanaz. Horren islada da, azken egunotan LIDL kateak eginiko eskeintza basatia (esne gaingabetuaren litroa 0,73 eurotan jarriz) eta ahantzeko joera ikusten dugu, beste gainuntzeko kateetan, hala nola, ALCAMPO (0,76), EROSKI (0,80), MERCADONA (0,80), CARREFOUR (0,78) eta BM (0,78). Kasu batzuetan kate markan eta beste batzutan, lehen prezioko markarekin.
ENBA sindikatuaren ustean, jokabide honekin jarraituz gero, bai ala bai, abeltzainak jasotzen duen prezioak behera egingo du, iada baditugu horren adibideak mahaigainean, eta ENBAtik ez gaude prest, jokabide zoro hau onartzeko.
Hain zuzen horrexegatik, ENBAk dei berezia egiten die distribuzio kate guztiei eten dezatela jokabide zoro eta arriskutsu hau eta modu arduratsuan joka dezatela. Bide batez, dei egiten diogu Eusko Jaurlaritzari dei dezala esne mahaia gai hau jorratzeko eta azkenik, kontsumitzaileei helarazi nahi diegu horrelako jokabidek ekoizleen sektorea arriskuan jartzen dutela.
Azkenik, LIDL kateari dei egiten diogu, ekainaren 24tik 30erako iragarria duen eskeintza ez badu bertan behera uzten, ENBA sindikatuak mobilizazioak gauzatuko dituela bere denden aurrean.
Gaur goizean ENBA sindikatua, Bizkaiko eta Gipuzkoako presidenteak tarteko, Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapena, Nekazaritza eta Arrantzako sailburuarekin bildu da eskuartean zituzten hainbat gai jorratzeko.
Eusko Jaurlaritza eta lehen sektorearen arteko interlokuzioa hobetu eta sakontzeko bidean, Nekazal Politikako kontseilua biziberritzea eta baserritarren mobilizazioen ostean, euskal erakunde artean adostutako dekalogoaren jarraipen batzordea eratzea landu dute.
Bestalde, sektorea gaztetzeko estrategia eta familia nekazaritza indartzeko araudiak, elikagaien katearen legean sakontzea, distribuzioak bertoko ekoizpenei ematen dien tratamendua hobetzeko bidea (gehiegizko marjenak, deskontuak, rapelak, ...) otsoaren babesa malgutzeko beharra, energia berriztagarrien hedapenaren aurrean nekazal lurrak babesteko plangintza eta azpisektore ezberdinetako plan sektorialak abian jartzeaz hitzegin dute.
Bihar, Apirilak 23, Madrileko Kongresuan Otsoaren babesa gutxitu eta lehengo egoerara bueltatzeko legezko proposamena tramitatzea bozkatuko da eta Kantauriar Kornisa eta Pirinioetako 9 sindikatu elkartu gara gure ordezkari politiko guztiei babes dezaten eskatzeko.
ENBA Bizkaia
San Pedro, 30-Behea - 48340 Amorebieta-Etxano (Bizkaia)
Tel.: 94 630 07 69 bizkaia@enba.eus
Fenix, Zerbitzu Informatikoak, diseinatu eta kudeatzen du webgune hau
